Aentwaerps.be - alles over d'Aentwaerpse taal

Aentwaerps Nederlands

Menu

... of dobbelklikt oep iênder welk Aentwaerps woord oep deze site!

Forums > Aentwaerpse spelling en grammatica
staemklaenkverkörtinge
pag. 1 2 3
7 december 2009, 23:01
Doederik
de korrecten term is ni umlaut mor shwat :P

de Duitsen umkaut eed ier niks me te make
7 december 2009, 23:59
Grytolle
Umlaut is toch klaenkmutasen onder invlóed van nen aenderen klaenk? We zouwe dees wel kwantitatieven umlaut kunne nóeme, peis ek :p

en diên aenderen draad da 'kik nóeme ee noêt ni beston...
8 december 2009, 10:39
Kletskop
Doederik (7 december 2009, 23:01)
de Duitsen umlaut eed ier niks me te make

nee? hoe noemen ze in 't Duits dan de klankveranderingen in OTT-vormen, verkleinwoorden en trappen van vergelijking?

quote wikipedia:
A variety of umlaut occurs in the 2nd and 3rd person singular forms of the present tense of some Germanic strong verbs. For example German fangen has the present tense ich fange, du fängst, er fängt.

8 december 2009, 13:01
Grytolle
Kletskop (8 december 2009, 10:39)
nee? hoe noemen ze in 't Duits dan de klankveranderingen in OTT-vormen, verkleinwoorden en trappen van vergelijking?
didi bedóeld dad d'oêrzaak ni dezelfst is... in 't Döts kregde de klaenkmutase deurda een j of die deroep volgd.. a => ä, au => äu, o => ö, u => ü... normaal gezing is die mutase d'iênigste dad aangeduid wörd meh den taerm umlaut

quote wikipedia:
A variety of umlaut occurs in the 2nd and 3rd person singular forms of the present tense of some Germanic strong verbs. For example German fangen has the present tense ich fange, du fängst, er fängt.
 
8 december 2009, 13:48
Doederik
Idd. In 't Döts is er Umlaut. Mor dad ee niks te make me' de verkörting van klinkers in et Aentwaerps.

Umlaut = regressieve klinkerarmonie/klinkerassimilase, i.e. de klinker in een volgende lettergreep zörgd derveur da' den beklemtoênde klinker oepschöfd in de richting van diejen onbeklemtoênde klinker.

I-Umlaut
a -> ä is oemda ä ten oepzichte van a een stappeke in de richting van i is
e -> i oemda i t.oe.v. e een stappeke in de richting van i is
o -> ö
u -> ü enz

Aender gevalle van umlaut kunne zen dad een u/w ne klinker in de richting van de u lot oepschuive, gelak in 't Scandinavisch
a -> o oemdad o een stappeke miêr richting u is (enkelvoud barna, miêrvoud barnu -> barn, born)

Zoe kund' oek nog a-umlaut eme, dad alle klinkers dus in de richting van een a oepschuive.




Aentwaerpse stamklaenkverkörting is er et gevolg van da lange klinkers/twiêklaenke ni' gêre veur e groeppeke medeklinkers staan.



Da' de gevallekes 2/3de persoên en verkleinwoord verkörting in 't Aentwaerps en Umlaut in 't Döts overiênkome, is puur toeval en der zit gin istorisch verbaend achter.

En den 2de persoên in 't Aentwaerps is eigentlak de miêrvoudsvörm en die eed in 't Döts ni iês umlaut: Ge gefd komd overiên mej et Döts Ihr gebt, ni Du gibst.
8 december 2009, 13:57
Kletskop
Doederik (8 december 2009, 13:48)
Idd. In 't Döts is er Umlaut. Mor dad ee niks te make me' de verkörting van klinkers in et Aentwaerps.
Umlaut = regressieve klinkerarmonie/klinkerassimilase, i.e. de klinker in een volgende lettergreep zörgd derveur da' den beklemtoênde klinker oepschöfd in de richting van diejen onbeklemtoênde klinker.

wad is dan de volgende klinker in er fällt?
8 december 2009, 14:13
Kletskop
anyway der is dus zowel in Antwerps als Duits een klankverandering in OTT-vormen 2e + 3e persoon enkelvoud, verkleinwoorden en trappen van vergelijking. Probeerde me nu wijs te maken da die klankverandering in exact dezelfde gevallen puur toeval is, of wilde zeggen dad et fout is als ze dad in 't Duits "umlaut" noemen (wa dus wel degelijk gebeurd gelijk ik aantoonde).
8 december 2009, 14:26
Grytolle
Kletskop (8 december 2009, 13:57)
wad is dan de volgende klinker in er fällt?
http://www.alexmidd.co.uk/Marmaria/ohg/ohg_primer_12.htm <- 'k vond alliên mor "nehmen":
1. nimu
2. nimis
3. nimit
1. nememēs
2. nemet
3. nemant

-chen < vgl middelnederlands "-kijn"

trappe van vergelijking: -er was toeng -iro, -(e)st < -ist (chapter 10 in diên tekst)

dad der nieuw umlauten ontstaan in 't Döts is gewoên analogiewaerking, dus mss idd ginnen echten umlaut miêr - zjust gelak "reizen, rees, gereze" ni persies etzelfsten is in oêrsproeng as "schijte, scheet, geschete"
8 december 2009, 15:57
Doederik
't Is gewoên toeval da' dezelfste gevalle as wor da' der in 't Oudoêgdöts een i stoeng, der in et Aentwaerps soems nen dobbele medeklinker achterkwam.

As et etzelfste verschijnsel was in et Aentwaerps as in et Döts, zou da' geve:

ik val, gij veld, a veld, wij valle, golle vald, zolle valle. (want fallen - er fällt)
ik lees, gij lesd, a lesd (want lesen - er liest)

In 't Döts is de klinkerveraendering afaenkelak van de klinker (ALTIJD a, e, o, u, au; NOÊT i, eu, ie, ei) plus de werkwoordscategorie (ALTED staerk, NOET NI in zwakke ww). In et Aentwaerps gebeur et in alle waerkwoorde, staerk of zwak, en is afaenkelak van welke medeklinker(s) de stam oep eindigd, wad et in et Döts ni is.

Echten Umlaut edde wel in et Limburgs, mor daar iêt et ich kom - hèèr kumt, ich val en hèèr velt, e vat en e vèètsje, een kom/koem en e kummeke



D'overgange in et Limburgs en 't Döts kunde zonder probleme traceren oep welken uitgaenk et woord in 't Oudgermaans/Ouddöts od, en da' daar een -i- instoeng.
De klinkerveraenderingen in et Aentwaerps kund' alliên (en volledig) verklare deur welke groepe medeklinkers derachter staan en is onafaenkelak van iênder welke klinker in een ouwer taalstadium.
8 december 2009, 15:59
Doederik
Nog wad ouwe volkswijs'ad... as mijn kat een koej was, dan koste ze melke ongder de stoof.
8 december 2009, 16:00
Grytolle
Doederik (8 december 2009, 15:57)
plus de werkwoordscategorie (ALTED staerk, NOET NI in zwakke ww).
dann bräuchte er es :p
8 december 2009, 17:17
Grytolle
lichom, wörd da nog gezee?
8 december 2009, 18:08
Doederik
Grytolle (8 december 2009, 16:00)
plus de werkwoordscategorie (ALTED staerk, NOET NI in zwakke ww).
dann bräuchte er es :p
 


bräuchte: das konjunctief verlejen tijd, en in de conjunctief vt edde umlaut in alle waerkwoorde in alle persoêne, ni alliên in 2/3 ev.
in den indicatief is 't gewoên ich brauche, er braucht



en lichom: normaal is 't "lijf" mor in 't geval da k "lichaam" oep z'n aentwaerps zou willen uitspreke zou et wel lichom wörre
8 december 2009, 18:16
Grytolle
Doederik (8 december 2009, 18:08)
bräuchte: das konjunctief verlejen tijd, en in de conjunctief vt edde umlaut in alle waerkwoorde in alle persoêne, ni alliên in 2/3 ev.
in den indicatief is 't gewoên ich brauche, er braucht
klopt mor normaal gezing edde noêt ginnen umlaut ba de zwakke

en lichom: normaal is 't "lijf" mor in 't geval da k "lichaam" oep z'n aentwaerps zou willen uitspreke zou et wel lichom wörre
der zen namelijk e paar treffers vör "lichaam" in de liekesdatabaas, mor mss kan da slordig tipwaerk zen?
8 december 2009, 21:00
Doederik
t woord "shaerp" da ge trouwes just ed toegevoegd, as vertaling edde gezet "echarpe", bedoelde ni gewoon "sjaal"?
8 december 2009, 21:15
Krommenaas
Doederik (8 december 2009, 15:57)
't Is gewoên toeval da' dezelfste gevalle as wor da' der in 't Oudoêgdöts een i stoeng, der in et Aentwaerps soems nen dobbele medeklinker achterkwam.
 

mja da' vin ek toch moeilijk te geloêve, da twiê verwante buurtale deur puur tóeval in zjust dezelfste reeks gevallen een klinkerveraendering zouwen emme.

Doederik (8 december 2009, 15:59)
Nog wad ouwe volkswijs'ad... as mijn kat een koej was, dan koste ze melke ongder de stoof.

da stod in m'nen boek :p
8 december 2009, 21:15
Grytolle
gefixt, maar dees is ni de zjusten draad vör zoe'n oepmaerking eh :p
8 december 2009, 21:20
Grytolle
Krommenaas (8 december 2009, 21:15)
mja da' vin ek toch moeilijk te geloêve, da twiê verwante buurtale deur puur tóeval in zjust dezelfste reeks gevallen een klinkerveraendering zouwen emme.
did eed al uitgeleed da't ni dezelfste reeks is :p ze komd noêt ni veur in zwakke waerkwoorden in 't döts, in 't aentwaerps wel
9 december 2009, 08:56
Doederik
der is mor x aantal meugelake klaenkveraenderinge, en der zen duzede tale. Ge zou' der van versteld staan in oeveul tale da' ge dezelfset verschijnsele tegekomd.
In et Welsh make soemmigte woorden un miêrvoud meh umlaut/klinkereraendering, mor doroem is et Welsh nog ni' verwaent on et Aentwaerps.
Et iers en Scots en d' aender Keltische talen emmen e gelijkaardig systeem van [n]/[d]/['] mor dan nog itsken extremer deurgetrokke, mor da wild ni zegge dad et Aentwaerps dad uit et Keltisch ee. Of oemgekiêrd. Et iênigste da' da wild zeggen is dad as de leste klaenk in e woord wegvald, da' dikkels wörd gekompenseerd deur iên of aender spoor achter te late, ofwel on et woord zelf ofwel deur den iêste letter van et volgend woord te veraendere.

Elk "typisch Aentwaerps verschijnsel" zulde wel in 100den aender tale van de wêreld tegekome, in nen itsken aendere vörm.
9 september 2010, 21:14
Grytolle
'k vin ekik den draad ni miêr trug wor as 't over -baar vs. -bor goenk, mor 'k em nou dees gevonnen in levese bijdrages over 't Olsts:

Enige suffixen zijn halfbetoond en ondergaan de verkorting als zij onmiddellijk na de stemlettergreep komen, maar behouden hunnen vollen klank als tusschen beiden eene toonlooze lettergreep staat.

-aard-ord: gierigaard, rijkord
-baar -bor: middelbaar, dankbor
-zom -zaam: g'oêrzom

Dit is de regel maar de analogie of de nadruk, dien de sprekende persoon gebruikt, brengen dikwijls verwarring voort.

-lèk en -èd zijn altijd verkort

-dom, -schap en -achtig blijven onverwanderd
pag. 1 2 3